Ushbu xizmatlar ko‘rsatish yaxshilanganiga qaramay, milliardlab odamlar hanuzgacha xavfsiz ichimlik suvi, sanitariya va gigienadan mahrum. Dunyoning ko‘p joylarida suv tanqisligi tobora ortib borayotgan muammo bo‘lib, mojarolar va iqlim o‘zgarishi uni yanada kuchaytirmoqda. Bundan tashqari, suvning ifloslanishi ko‘plab mamlakatlarda ham inson salomatligiga, ham atrof-muhitga ta’sir ko‘rsatadigan asosiy muammodir. 2030- yilga borib umumiy foydalanish imkoniyatiga erishish uchun ichimlik suvi sohasidagi hozirgi global rivojlanish sur’atlaridan olti baravar, sanitariya-gigiyenadan foydalanishda besh baravar va gigienadan foydalanishda uch baravar ko‘proq talab qilinadi. 6-maqsadga erishish yo‘liga qaytish uchun infratuzilma investitsiyalarini keskin oshirish, tarmoqlararo muvofiqlashtirishni yaxshilash va iqlim o‘zgarishini yumshatish bo‘yicha harakatlar talab etiladi.
Eerishilgan natijalarga qaramay, 2022- yilda 2,2 milliard kishi xavfsizlik talablariga muvofiq tashkil etilgan ichimlik suvi xizmatlaridan, 3,5 milliard kishi xavfsizlik talablariga muvofiq tashkil etilgan sanitariya xizmatlaridan va 2,0 milliard kishi asosiy gigiena xizmatlaridan foydalanish imkoniyatiga ega emas.
140 ta davlatdan olingan ma’lumotlarga ko‘ra, 2022- yilda maishiy oqava suvlarning 58 foizi xavfsiz tarzda tozalangan.
O'zbekiston yarim quruq mintaqada joylashgan davlat bo'lib, kerakli suv resurslarining 80 foizini daryolarning yuqori qismida joylashgan qo'shni davlatlardan oladi. Daryoning quyi qismida joylashgan O'zbekiston ikki asosiy transchegaraviy daryolar (Sirdaryo va Amudaryo) suvidan qishloq xo'jaligining ehtiyojlari uchun foydalanadi. Mamlakat sug'oriladigan dehqonchilikka juda bog'liq, bu yalpi ichki mahsulotning 17 foizini tashkil qiladi. Qishloq xo'jaligi to'g'ridan-to'g'ri va bilvosita O'zbekiston aholisining qariyb 40 foizini ish bilan ta'minlaydi va deyarli barcha asosiy ekinlarni sug'orishga bog'liq. O'zbekistonda yillik suv iste'moli o'rtacha 51 km3 ni tashkil etadi, shundan qariyb 46,8 km3 yoki 90 foizi qishloq xo'jaligida foydalaniladi.
Kelajakda suvga bo'lgan talabni baholash shuni ko'rsatadiki, bugungi kunda sug'orish va boshqa ehtiyojlar uchun suvga ehtiyoj to'liq qondirilmayapti va iqlim o'zgarishi sharoitida Markaziy Osiyoda suv resurslari taqchilligi sezilarli darajada oshadi. Amudaryo va Sirdaryoning drenaj havzalari ko'paygan taqdirda ham, suv hajmi o'sib borayotgan talabni qondirmaydi. Bu holda tanqislik 8 foizni tashkil etadi, xuddi shu zaxirada esa 15 foizni. Ammo oqim kamaytirilsa, kamomad 33 foizga etadi.
Rasmiy ma'lumotlarga ko'ra, shaharlarning 88 foizga yaqini va qishloq aholisining 79 foizi quvurlar orqali uzatiladigan suvdan foydalanish imkoniyatiga ega. Biroq, foydalanuvchilarning atigi 17 foizi doimiy foydalanish imkoniyatiga ega va 65 foiz foydalanuvchilar kuniga olti soatdan kam vaqt davomida suv olishadi. Vaziyat, ayniqsa asbob-uskunalarning uzilishlari tez-tez uchraydigan yoki umuman markazlashtirilgan suv ta'minoti tizimi mavjud bo'lmagan qishloq joylarda qiyin.
Markaziy ichimlik suvi ta'minotiga nisbatan markaziy shahar kanalizatsiya xizmatlaridan foydalanish imkoniyati cheklangan. Samarali qamrov darajasi 17 foizga baholanadi va taxminan 70 shahar bilan cheklangan. O'tgan asrning 70-80-yillarida qurilgan, u asosan eskirgan va yomon ahvolda. Oqova suvlarni tozalash hajmi ham keskin pasayib ketdi, bu ko'pincha ifloslantiruvchi moddalarni olib tashlashni qiyinlashtiradi.
Milliy vazifalar
6.1-vazifa. 2030- yilgacha barcha uchun toza ichimlik suvdan umumiy va teng huquqli foydalanish imkoniyatini ta’minlash.
6.2-vazifa. 2030- yilgacha tegishli sanitariya-gigiyena vositalaridan umumiy va teng huquqli foydalanish imkoniyatini ta’minlash, aholining ijtimoiy zaif qatlami ehtiyojlariga alohida e’tibor qaratish.
6.3-vazifa. 2030- yilgacha suv muhitining har qanday, jumladan, quruqlikdagi faoliyat natijasida ifloslanishini sezilarli ravishda kamaytirish hamda oqova suvlarni xavfsiz tarzda qayta ishlatish hajmini oshirish.
6.4-vazifa. 2030- yilgacha iqtisodiyotning barcha sektorlarida suvdan foydalanish samaradorligini sezilarli oshirish.
6.5-vazifa. 2030- yilgacha barcha darajalarda suv resurslarining kompleks, shu jumladan, zaruratga ko‘ra transchegaraviy hamkorlik asosida boshqarilishini ta’minlash.
6.6-vazifa. 2030- yilgacha suv bilan bog‘liq ekotizimlar, shu jumladan, tog‘lar, o‘rmonlar, suvli-botqoqli hududlar, daryolar, suvli qatlamlar va ko‘llarning qo‘riqlanishi va tiklanishini ta’minlash.
6.b-vazifa. Fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlarining suv xo‘jaligi va sanitariyani yaxshilash ishidagi ishtirokini qo‘llab-quvvatlash va mustahkamlash.
Milliy ko'rsatkichlar
| № | MILLIY KO'RSATKICHLAR | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 |
| 1 | Indikator 6.1.1. Xavfsizlik talablariga rioya qilgan holda tashkil etilgan suv ta’minoti xizmatlaridan foydalanadigan aholi ulushi. | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 92,9 | 96,4 | 97,5 | 97,5 | 96,4 | 98,2 | 98 | 98,2 | 97,8 | 98,6 | 98,7 | 98,5 | 99,2 | 99,8 |
| 2 | Indikator 6.2.1. a) Xavfsizlik talablariga amal qilingangan holda tashkil etilgan sanitariya xizmatlaridan, hamda b) sovun va suv bilan qo‘l yuvish moslamalaridan foydalanadigan aholi ulushi. | ||||||||||||||||||||||||
| a) xavfsizlik talablariga amal qilingangan holda tashkil etilgan sanitariya xizmatlaridan; | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 97,6 | 95,5 | 95,9 | 92,7 | 93,1 | 96,5 | |
| b) sovun va suv bilan qo‘l yuvish moslamalaridan. | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 95,3 | 97,1 | 99,6 | 96,2 | 98,1 | 99,6 | |
| 3 | Indikator 6.3.1. Xavfsiz tozalanadigan oqova suvlarning ulushi. | 75,7 | 83,0 | 85,1 | 87,1 | 86,6 | 88,1 | 88,7 | 89,8 | 81,9 | 84,4 | 86,5 | 86,6 | 93,1 | 92,5 | 92,6 | 93,5 | 94,1 | 92,2 | 93,3 | 92,1 | 92,4 | 92,2 | 92,7 | 92,5 |
| 4 | Indikator 6.3.2. Suvning ifloslanishi indeksi (SII). | 1,25 | 1,12 | 1,02 | 1,07 | 1,01 | 0,95 | 1,08 | 1,13 | 1,32 | 1,41 | 1,25 | 1,26 | 1,13 | 1,24 | 1,37 | 1,32 | 1,21 | 1,35 | 1,54 | 1,58 | 1,56 | 1,52 | 1,41 | 1,29 |
| 5 | Indikator 6.4.1. Suvdan foydalanish samaradorligining o‘zgarishi dinamikasi. | 0,472 | 0,472 | 0,472 | 0,698 | 0,698 | 0,698 | 0,698 | 0,698 | 1,064 | 1,064 | 1,064 | 1,064 | 1,064 | 1,338 | 1,338 | 1,338 | 1,338 | 1,338 | 1,431 | 1,431 | 1,431 | 1,574 | 1,732 | 1,905 |
| 6 | Indikator 6.4.2. Suv resurslariga bosim darajasi: mavjud chuchuk suv zaxirasiga nisbatan foizda chuchuk suv olish. | 150,8 | 150,8 | 150,8 | 141,8 | 141,8 | 141,8 | 141,8 | 141,8 | 143,9 | 143,9 | 143,9 | 143,9 | 143,9 | 168,9 | 168,9 | 168,9 | 168,9 | 168,9 | 168,9 | 168,9 | 168,9 | 168,9 | 166,1 | 125,0 |
| 7 | Indikator 6.5.1. Suv resurslarini kompleks boshqarishni joriy etish darajasi (0 dan 100 gacha). | 40 | 40 | 40 | 40 | 45 | 47 | 47 | 47 | 48 | 49 | 48 | 48 | 48 | 48 | 45 | 45 | 45 | 45 | 49 | 49 | 49 | 55 | 56 | 64 |
